Uit de focusgroep is naar voren gekomen dat veel mensen hun dagelijkse geldzaken op orde hebben. Ze hebben relatief vaste inkomsten en uitgaven en een buffer van een paar duizend euro voor onvoorziene gebeurtenissen. Bankapps maken snelle transacties mogelijk en Excel wordt graag gebruikt voor het financiële overzicht. Ondanks hun huidige positieve situatie geven veel mensen aan zich zorgen te maken over de toekomst. Ze zijn bang in de schulden te komen, straks toch te weinig pensioen te krijgen of door onverwachte gebeurtenissen in de problemen te raken. Het zelfverzekerde gevoel ‘ik kom er altijd wel uit’ ontbreekt bij de meesten.
Financiële zorg en planning die de dagelijkse, wekelijkse of maandelijkse geldzaken overstijgt, kan financiële zorgen of doemscenario’s afzwakken. Uit onze gesprekken is echter naar voren gekomen dat veel mensen negatieve gevoelens ervaren rondom (hun) financiën; dit kan nuttige financiële zorg en planning in de weg staan. De negatieve gevoelens hangen voor een groot deel samen met een kritische houding ten opzichte van de overheid of samenleving. Mensen geven aan dat het leven steeds duurder wordt en dat de financiële middelen ongelijk verdeeld zijn. Ook grote maatschappelijke thema’s zoals de nieuwe pensioenwet en de opname van vluchtelingen worden in verband gebracht met de eigen situatie. Vragen als ‘Wat is er (straks) nog over voor mij?!’ onderstrepen de grote mate aan onzekerheid die veel mensen ervaren.
Aan de ene kant is er dus behoefte aan financiële zorg en planning, aan de andere kant hebben mensen er negatieve gevoelens bij. Die negatieve gevoelens kunnen ertoe leiden dat goede oplossingen in eerste instantie niet of met wantrouwen worden aangenomen.
De manier waarop mensen aankijken tegen financiën lijkt samen te hangen met de historische ontwikkeling van solidariteit. In de pre-industriële tijd waren mensen op bijna alle vlakken aangewezen op hun gemeenschap. Onzekerheid hoorde daarbij bij de dagelijkse gang van zaken. In de moderne tijd waarin we nu leven zijn veel taken van de oude gemeenschappen overgenomen door systemen en instanties. Stop je met werken, dan word je niet (financieel) ondersteund door je kinderen of familie, maar door je voormalige werkgever of de overheid. Als die systemen of instanties onder druk komen te staan, zoals bijvoorbeeld bij het pensioen het geval is, komt de verantwoordelijkheid voor de eigen financiën meer en meer te liggen bij de mensen zelf. Ze moeten informatie inwinnen, extra pensioen opbouwen of andere strategieën bedenken om ook later goed rond te kunnen komen. Dit maakt mensen onzeker en kwaad, en ze hebben het gevoel overal alleen voor te staan.
Dit soort ontwikkelingen hebben allerlei individuele en maatschappelijke gevolgen. Zo voelen mensen zich steeds meer vervreemd van de overheid en van anderen in de samenleving, waardoor een persoonlijke verharding lijkt op te treden. Mensen hebben met name empathie voor hun eigen situatie of voor de situatie van mensen die dichtbij en bekend voelen. En de rest? Die wordt eerder waargenomen als een bedreiging van de eigen situatie, want: Als ‘zij’ zoveel krijgen, hebben ‘wij’ dan nog genoeg?
Betekent dat dat we allemaal egoïstisch zijn geworden en nog maar weinig oog hebben voor anderen? Nee. Uit onze gesprekken is naar voren gekomen dat de meeste mensen wel degelijk geloven in solidariteit en saamhorigheid, en het liefste willen leven in een samenleving die daarop stoelt. Wat ze echter tegenhoudt is de onzekerheid over de eigen situatie, het gevoel door instanties in de steek te worden gelaten, en de onwetendheid over hoe het ook anders kan.
De inzichten die uit onze gesprekken naar voren zijn gekomen zijn van waarde voor ons en ook voor het aanbod van onze portfoliobedrijven. Om mensen goed te kunnen ondersteunen en begrijpen bij zaken rondom financiële zorg en planning, nemen we de volgende punten mee in onze gesprekken met samenwerkingspartners:
Ben jij ondernemer, herken je de problematiek en heb je een oplossing die hierbij aansluit? Wij zijn heel benieuwd naar jouw visie! Ben je geen ondernemer, maar heb je ideeën of inspiratie rondom de thema’s persoonlijke financiën, mantelzorgondersteuning of financiële zorg en planning? Ook jouw mening horen we heel graag.
Neem via de contactbutton met ons op!
* Aan de sessie over persoonlijke financiën hebben 16 mensen deelgenomen, die we gedurende twee dagen hebben gesproken.