Hoe AI en robotisering bij kunnen dragen aan een toegankelijk en gestructureerd informeel en formeel zorgsysteem

Het bespreken van een toekomstige zorgbehoefte is voor niemand makkelijk. We leven liever in het nu dan dat we nadenken over wat we precies nodig hebben op latere leeftijd. Degene die nu mogelijk zorg en hulp nodig heeft, voelt zich bezwaard en degene die ondersteuning kan bieden, maakt zich zorgen maar vindt het gesprek aangaan wellicht confronterend. Zodoende zetten mantelzorgers de eerste stappen in hun zoektocht naar ondersteuning meestal pas na een eerste incident. Zij komen terecht in een zorgsysteem dat veel mantelzorgers ervaren als weerbarstig en ondoorzichtig. Naarmate de vraag om hulp complexer wordt, neemt de behoefte aan een gestructureerd en toegankelijk zorgsysteem toe. Wat betekent dat voor toekomstgerichte hulp- en zorgoplossingen?  

Over de veranderende zorgbehoefte en relatie 
Hoewel zorgbehoevende en mantelzorger na een eerste incident in actie komen, leidt dat vaak toch niet tot een open en eerlijk gesprek over de precieze behoeften. Voor het incident, zoeken mensen een oplossing, maar er wordt nog niet nagedacht over wat dit betekent voor de toekomst. Bovendien willen ze de bestaande relatie graag in stand houden.  

Naarmate de zorgbehoefte groeit, groeit de ervaring. Gaandeweg komen mantelzorgers erachter waar je dingen kunt krijgen of regelen. Mantelzorgers vinden het wiel keer op keer uit, doordat ze geen centrale plek kunnen vinden waar informatie en passende begeleiding wordt aangeboden. Hoewel ze soms blij zijn met een specifieke hulpverlener, is de ervaring met zorgorganisaties wisselend en is er behoefte aan meer uniforme en toegankelijke ondersteuning. Omdat mensen graag de oorspronkelijke relatie van bijvoorbeeld ouder en kind, zoveel mogelijk willen behouden, ligt hier een kans voor een organisatie of zorgaanbieder om hen vanaf het eerste incident, of zelfs daarvoor, te ondersteunen.  

Weerstand tegen ontmenselijking 
Dat mensen niet graag nadenken over hun eigen toekomstige zorgbehoefte heeft enerzijds te maken met de behoefte om in het nu te leven en anderzijds met de negatieve beeldvorming rondom de zorg. Onder andere stijgende kosten en het personeelsgebrek geven de indruk dat er sprake is van ‘schrijnende omstandigheden’. Dat telt op tot een situatie waar mensen zichzelf niet graag in plaatsen.  

AI en robotica zijn middelen die in de toekomst een oplossing kunnen bieden, onder andere op het vlak van administratie en diagnostiek. Sommige mensen zien en ervaren de potentie al van deze hulpmiddelen maar dat is nog een kleine groep. AI en robotica is nog niet door iedereen omarmd. Veel mensen zijn bang voor ontmenselijking en zien AI en robotica mogelijk als vervangers van menselijk contact. Dat betekent dat innovaties gericht moeten zijn op het versterken van menselijk contact; tussen mantelzorger, zorgbehoevende én zorgverleners.   

Verkleinen kloof zorgvrager en mantelzorger 
De resultaten uit dit onderzoek laten zien dat de zorgmarkt gefragmenteerd is en dat er behoefte is aan een gestructureerd en toegankelijk zorgsysteem. Er is een duidelijke kans voor innovatieve oplossingen die de kloof tussen zorgvrager en mantelzorger verkleinen. En voor oplossingen die mensen begeleiden in het proces. Dat betekent bijvoorbeeld dat er laagdrempelige en toegankelijke informatieplatforms ontwikkeld kunnen worden voor mantelzorgers, en oplossingen kunnen worden bedacht voor het stimuleren en faciliteren van proactieve gesprekken tussen zorgvragers en hun naasten. Dergelijke oplossingen beginnen bij het onderzoeken van hoe technologieën mantelzorgers daadwerkelijk kunnen ontlasten zonder de menselijke factor te verliezen. Met de juiste initiatieven en ondersteuning kunnen mantelzorgers beter worden geholpen en kunnen zorgvragen effectiever worden aangepakt.   

Laat van je horen!  
Voor Elkaar Holding wil werken aan een toekomst waarin mantelzorgers zich gehoord en gesteund voelen. Wil je met ons van gedachten wisselen over mantelzorgondersteuning of de thema’s lidmaatschap, verbinding, of financiële zorg en planning? We komen heel graag met je in contact (zie contactbutton rechtsboven).

Benieuwd naar de uitkomsten van onze eerdere focusgroep? Luister hier naar onze podcast waarin we het onder andere hebben over AI en mantelzorg.  

Over de domeinen van Voor Elkaar Holding   
We vergaren op allerlei manieren kennis over de domeinen waarbinnen we actief zijn. Zo organiseren we minimaal vier keer per jaar een focusgroep met mensen met verschillende achtergronden. Dankzij die gesprekken begrijpen we beter wat er speelt in de levens van de mensen om ons heen. Het onderwerp van deze focusgroep was mantelzorg. We wilden meer leren over waar mantelzorgers allemaal mee te maken krijgen en hoe ze hun rol ervaren.